ÖLÇME ARAÇLARININ GÜVENİRLİĞİ VE GEÇERLİĞİ

Ölçme değerlendirme öğrenci başarısını notlu sistemle ifade etme şeklidir.Bu işlem yazılı sınav,sözlü sınav,kuiz,ödev,sunum vs gibi yöntemlerle yapılabilir.Misal olarak bu yöntemlerden birini ele aldığımızda en çok kullanılan sistem yazılı sınavı düşünebiliriz.Belirli zaman aralığında bir dersten test,klasik,boşluk doldurma ,doğru-yanlış veya eşleştirme şeklinde uygulanmakla birlikte hepsi karma yapılıp da uygulanabilir.

Geçerliliğe geldiğimizde şayet alanında iyi bir eğitimci geçerliliği yükseltmek adına kesinlikle konuları en iyi şekilde anlatıp,öğrencilerin konu eksikleri varsa bunu tamamlayıp bir ölçme değerlendirme kısmına geçmesi gerekir.Bunu halleden bir eğitimci daha sonra sorduğu soru kalitesini iyi belirlemelidir.Burda zor soru sormak mühim değildir.Aksi halde geçerliliği düşürür.Öğrencileri kopyaya sevk ederek güvenilirliği de düşürür.Bir başka hata ise çeldiricilerin birbirine olan benzerliğidir.Bu da geçerli bir sınav için uygun bir yöntem değildir.Çeldiriciler kesinlikle ayırt edici olmalıdır.Güvenli ve geçerli bir ölçme değerlendirme için bu hususlar dikkate alınmalıdır.

-Sınıf içi uygulamalarda kalabalık bir sınıf ortamı varsa en iyi yöntem yazılı sınavlar olacaktır.Bunun nedenlerini kısaca şöyle açıklayabiliriz:Yazılı sınav bir ders hakkında genel anlamda öğrencinin durumunu öğretmene verebilir.Bu sınavlar geçerli ve güvenli bir şekilde uygulandığı takdirde iyi bir ölçme değerlendirme yapılabilir.
Geçerli ve güvenilir en iyi yazılı sınav örneği test usulüdür.Şayet gruplandırma yöntemi de uygulanırsa kopya engellenir ve sınav geçerliliği daha da yükselir.İyi çeldiricilerle soru kalitesi yükselir ve öğrencinin konu bilgisi rahatça ayırt edilebilir.En önemli hususlardan biri ise eğitimci puanlama yaparken daha yakın olduğu öğrencisine ek puan veremez.Yine sınav geçerliliği yükselir.

Ölçme araçları, eğitim ve öğretimin öğrenciye ne kadar aktarıldığını tespit etmemize olanak sağlamaktadır. O halde bu araçlarımızı iki gereklilikte incelersek biri güvenirliği, diğeri geçerliği olacaktır. Güvenirlik açısından ölçme araçları farklı zamanlarda yapıldıklarında tutarlı sonuçlar veriyorsa güvenilirdir.İçinde hata barındırmaz ya da çok azdır. Ancak ölçümler arasında tutarsızlık olursa anlamalıyız ki ölçme işlemimiz ya da ölçme aracımızı o durumu ölçmek için uygun değildir. Örneğin öğrencilerimize kişilikleri, hobileri ve aktivitelerini içeren bir ölçme işlemi yaptığımızda aldığımız sonuçlar sabit sonuçlardır. Belirli süre sonra aynı testi uyguladığımızda yine yakın veya aynı sonucu elde edersek güvenirliği sağlamış oluruz. Geçerlilikte ise başlangıçta koyduğumuz hedeflere ulaştık mı?, olmak istediğimiz yerde miyiz? sorularının cevabı aranmaktadır.Uyguladığımız ölçme işleminde kullandığımız yöntem tam oturacaktır ya da yanlış ölçüm yapacaktır.
Bunlar;
-Çoktan seçmeli sınavlarda doğru cevap ve çeldiricilerin istikrarsız olması
-Hedefe aykırı ölçüm yapılması
-Ölçmeye hata karışması
-Bireyden, ortamdan, psikolojik hazır bulunuşluktan vb. durumlardan kaynaklanan olumsuzluklar
-Öğrencinin seviyesine uygun olmayan ifade ve kelimelerin kullanılması , gibi durumlar ölçme işlemini başarısız kılacaktır.
Artık klasik geleneksel yöntemlere ek olarak hem bireysel hem de grup içi çalışmalara teşvik ederek öğrencileri daha aktif hale getirmeliyiz. Proje ödevleri, portfolyo hazırlama, grup tartışmaları, performans görevleri gibi yöntemlerle daha kapsamlı bir ölçme işlemi gerçekleştirebiliriz.

Bir ölçme aracının her şeyden önce, ölçülecek özellik ya da özellikleri tam ve doğru olarak ölçmesi ve ölçülmesi söz konusu olmayan başka özelliklerle karıştırılmadan ölçülebilmesidir. İçerik ön plandadır. Geçerliliği kestirme, genellikle korelasyon tekniğine dayanır. “-1” ile “+1” arasında değerler alır. +1’e yaklaşması yükselmesi, +1’den uzaklaşması ise düşmesi anlamına gelir.
Güvenilirlik, geçerlik için bir önkoşuldur. Güvenilirlik düşükse geçerlilikte düşüktür. Güvenilirliğin sağlanmış olması; geçerliliğin de sağlandığı anlamına gelmez. Soru sayısının artması, sabit ve sistematik hatalar geçerliliği düşürür, maddelerin, ölçmek istenen değişkeni ölçmesi geçerliliği arttırır, soruların, bilenle bilmeyeni ayırt etmesi geçerliliği attırır, sınavın uygulanma koşulları (gürültülü, karanlık, soğuk ya da sıcak, verilen süre, soruların önceden edinilmesi) geçerliliği düşürür.
Duyarlılık: Hatası az olan ölçmedir. Hata azaldıkça ölçme daha duyarlı (hassas) olur.
Ör: 25 soruluk bir test; 10 soruluk bir testten daha duyarlı sonuçlar verir. Soru sayısı arttıkça duyarlık artar.
Tutarlılık: Madde puanlarının (cevapların), testin bütününden elde edilen puan ile korelasyonunun bir göstergesidir. Korelasyonun yüksek olması, maddelerin ölçülmek istenen özellik bakımından homojen (tutarlı) olduğunu gösterir. Düşük olması, maddelerin birbirleriyle ve bütünle tutarlı olmadığını, testin heterojen bir yapıda olduğunu gösterir
Kararlılık: Bir nitelik aynı araçla birden fazla ölçüldüğünde, birbirinden farklı olmayan sonuçlar çıkarsa, ölçme aracı kararlıdır.

Uygulama, problem çözdürmeyi gerektirir. Problem çözdürme ise en kolay şekilde yazılı yoklamalar ile yapılabilir. Uygulama basamağındaki özelliklerin ölçülmesinde yazılı yoklamaların kullanılması uygun bir yöntemdir. Uygulama basamağındaki özelliklerin ölçülmesinde bilgi ve kavrama basamaklarında önerilen ölçme ve değerlendirme yöntemlerinin tamamının kullanılması uygun değildir.
Kısa cevaplı testler de yazılı yoklama sınavı özelliği taşır. Bu nedenle uygulama basamağında yer alan bir problemin çözümü kısa cevaplıya uygun olduğunda, bu testlerin kullanılması da önerilir.
Çoktan seçmeli testlerin uygulama basamağındaki özelliklerin ölçülmesinde kullanımına yönelik tartışmalar iki gruba ayrılmıştır.
1. Bunlardan biri ölçülemeyeceğine ilişkindir. Çoktan seçmeli sorularda madde kökünde sorulan sorunun doğru cevabı, seçenekler arasında verilmektedir. Doğru cevabın öğrenci tarafından çözülerek bulunulmayıp seçenekler arasında verilmesi ve öğrencinin daha az bilgiyle bu cevabı bulup işaretlemesinin, bir problem çözüm aşamalarını yerine getirmemesi nedeniyle kullanımının uygun olamayacağı düşünülmektedir.
2. Diğer görüş ise her ne kadar sorunun doğru cevabı seçenekler arasında veriliyorsa da öğrenci bu cevabı bulabilmesi için problemi, yazılı yoklamalarda olduğu gibi çözmesi gerektiği görüşüdür.
Öğrencinin yeni karşılaştığı soruyu çözerek doğru cevabı seçenekler arasından bulduğu için çoktan seçmeli testlerle de uygulama basamağındaki özellikleri ölçülebileceği düşünülmektedir.
Bu tartışmaların kullanılan ölçme yöntemlerinden çok bu yöntemlerde kullanılacak soruların yazımında sonlanabileceği açıktır. Soruların ölçülecek özelliği ortaya çıkarıcı şekilde sorulması bu tartışmaların önüne geçebilir.
Doğru yanlış testlerinin uygulama basamağındaki özelliklerin ölçülmesinde kullanımı uygun değildir. Çünkü doğru-yanlış testleri öğrenciden bir problem çözme davranışı gerektirmez. Ancak okuduğunu anlama ve zihinde düşünme davranışı gerektirir. Bu nedenle de uygulama basamağındaki özelliklerin ölçülmesine uygun düşmez.

Ölçme aracının güvenirliği ölçen kişiye kısacası kullanışlılık, güvenirlilik ve geçerlilik ilkelerine sahip olması gerektiği şüphesiz. Ölçen kişinin o an ki psikolojisi bulunduğu ortam ve kişilerle günlük faaliyetlerinde ki ilişkiden tamamen sıyrılıp ölçüm yapmak bu ilkelerin temelinde yatmaktadır bu da doğruluk ve geçerliliği artırıcı etkenlerden biridir.

Ölçme araçlarının güvenilirligi ve geçerliliği en önemli ölçüttür. Geçerlilik ve güvenilirlilik çok dikkatli şekilde trt edilip rapor edilmesi gerekir Geçerlilik i en genel anlamda ölçme aracının konusuna uygunluğudur.Örneğin iş tatmini ölçmek için dizayn edilmiş bir tekniği kişiliği test etmek amacıyla kullanırsanız, bu ölçmek istediğini ölçemez. Bu nedenle de karşımıza yanlış sonuçlar çıkar.Güvenilirlik bir ölçme aracının ayrı ayrı ölçümlerde kararlı ve benzer sonuçlar elde etme yeteneğidir. Eğer bir çalışmada belirli bir şehirde bir araştırma kadınların cinsel tacize uğrama oranlarını %1, bir diğer araştırma ise % 10 olarak gösteriyorsa iki araştırma arasında bir tutarsızlık söz konusudur .